Jak każda maszyna, także koparka gąsienicowa, potrzebuje każdorazowo przed jej uruchomieniem szybkiego przeglądu, co należy do obowiązków jej operatora. Rozpoczęcie pracy musi być także poprzedzone odpowiednim przygotowaniem urządzenia i oceną terenu, na którym w danym dniu ma ono pracować. O czym trzeba pamiętać i jak powinna wyglądać taka codzienna inspekcja?
Zanim uruchomisz koparkę gąsienicową
Oto 7 podstawowych kroków, które należy wykonać przed rozpoczęciem pracy koparką gąsienicową Komatsu (lub tego typu maszyną każdej innej marki).
Krok 1 – ogólna ocena stanu maszyny
Mając na uwadze to, że koparki pracują zwykle w trudnych warunkach – na przykład przy wyburzeniach – trzeba stale monitorować ich stan ogólny w poszukiwaniu ewentualnych uszkodzeń mechanicznych. Różnego rodzaju zarysowania czy pęknięcia mogą być bowiem (szczególnie w przypadku starszych maszyn) niebezpieczne, prowadząc w efekcie na przykład do złamania ramy podwozia czy wysięgnika koparki. To najbardziej newralgiczne punkty, na które trzeba zwracać szczególną uwagę podczas przeglądu sprzętu – nawet jeśli to stosunkowo nowa koparka gąsienicowa.
Oglądając urządzenie z zewnątrz, należy również ocenić kabinę operatora – szczególnie stan szyb, sprawdzić czy nic na maszynę nie spadło, nic na niej nie zalega itp. W przypadku sprzętu długo nieużywanego zdarza się, że w jego zakamarkach „urządzają się” różne zwierzęta (ptasie gniazda wcale nie są rzadkością).
Krok 2 – sprawdzenie poziomu płynów
Oceniając ogólny stan zewnętrzny koparki gąsienicowej, sprawdza się również przy tej okazji, czy nie ma nigdzie śladów wycieku płynów. Nawet jeśli takich śladów nie ma, operator musi jednak skontrolować poziom płynów, zaglądając pod klapę silnika. To absolutnie obowiązkowe. Podobnie jak w samochodzie, także w maszynie budowlanej, zbyt mała ilość na przykład oleju może prowadzić do poważnej awarii.
Krok 3 – kontrola filtra powietrza
Kolejnym krokiem jest skontrolowanie filtra powietrza. Koparki gąsienicowe pracują w warunkach permanentnego zapylenia, więc w filtrach szybko osadza się dużo kurzu. Należy je często przedmuchiwać, bo brudny filtr powietrza wpływa na ekonomię pracy maszyny. Urządzenie ma wtedy mniej mocy i niepotrzebnie spala więcej paliwa (to, ile pali koparka gąsienicowa w optymalnych warunkach wyszczególnione jest w specyfikacji technicznej danego modelu).
Krok 4 – zbadanie naciągu gąsienic
Przed uruchomieniem koparki czy minikoparki gąsienicowej obowiązkowo sprawdza się (i ewentualnie reguluje kołem napędowym) naciąg gąsienic. Im maszyna jest starsza, dłużej eksploatowana, tym gąsienice koparki stają się luźniejsze, a jeśli ten naciąg jest za mały, mechanizm pracuje nieprawidłowo (na przykład przeskakuje) i w efekcie szybciej się zużywa.
Krok 5 – potwierdzenie działania układu smarowania
Skontrolowanie poprawności funkcjonowania układu centralnego smarowania koparki gąsienicowej jest bardzo istotne podczas inspekcji przed uruchomieniem urządzenia. Można to ocenić wizualnie – sprawdzając, czy z każdego sworznia wychodzi odrobina smaru. Takie „lekkie pocenie” wskazuje na to, że układ smarowania działa prawidłowo, a więc mechanika maszyny nie jest zagrożona.
Krok 6 – upewnienie się co do czystości kabiny
Porządek w kabinie koparki gąsienicowej (i każdej innej) to nie tylko kwestia estetyki, ale także ergonomii i bezpieczeństwa pracy. Często zdarza się, że operatorzy maszyn, którzy wychodzą na zewnątrz (w związku z wykonywanym zadaniem lub nawet na przerwę) poruszają się po przywierającym do butów podłożu, którego fragmenty wnoszą potem na podeszwach do kabiny. Zalegające błoto, piach czy gruz na podłodze mogą dostać się pod pedały czy w okolice dźwigni sterujących i utrudnić operowanie urządzeniem. Dlatego kabina przed rozpoczęciem pracy przez operatora powinna zostać wysprzątana, jeśli tego wymaga.
Krok 7 – ocena terenu pracy koparki gąsienicowej
Mimo że krok ten nie jest bezpośrednio związany z maszyną, jest on równie istotny w zestawie czynności koniecznych do wykonania przed rozpoczęciem pracy przy użyciu koparki – szczególnie jeśli operator urządzenia jest na danej budowie pierwszy raz. Trzeba zorientować się w terenie i poznać jego właściwości – wiedzieć, gdzie jest twardo, a gdzie bardziej grząsko, w którym miejscu mogą czyhać jakieś pułapki, jak choćby zakamuflowana piwnica na terenie wyburzeniowym, której z jakiegoś powodu nie uwzględniono na planie. Należy spojrzeć nie tylko pod nogi, ale także w górę, by ocenić czy wyżej nie ma jakichś przeszkód (linie elektroenergetyczne i inne), na które może się ewentualnie natknąć pracująca koparka.
Fot. Codzienny przegląd koparki gąsienicowej Komatsu przed jej uruchomieniem (sprawdzanie płynów, filtra powietrza, układu smarowania, naciągu gąsienic itp.).
Zanim zaczniesz pracować koparką gąsienicową
Po pozytywnym przejściu wszystkich powyższych kroków koparkę można uruchomić, ale... jeszcze nie można nią pracować. Maszyna tego typu wymaga bowiem trochę czasu na rozruch i rozgrzanie silnika (o tym, do jakiej temperatury powinien być rozgrzany, informuje instrukcja danego modelu koparki gąsienicowej).
W momencie, w którym osiągnięta jest docelowa temperatura silnika, maszynę „rozgrzewa się” także hydraulicznie. Operator musi w tym celu dodać nieco gazu, aby siłowniki i oleje dobrze się podgrzały, co zapewnia płynność hydrauliki (czyli w tym przypadku między innymi płynność ruchów ramienia). Bez żadnego obciążenia warto wykonać kilka czy kilkanaście ruchów w powietrzu – aż do zniknięcia białej kontrolki, co jest znakiem, że koparka jest gotowa do bezpiecznej pracy na pełnych obrotach i z obciążeniem. Cała ta procedura jest szczególnie ważna zimą – podczas mrozów. Nie warto jej pomijać, bo niedogrzanie bardzo źle wpływa na układ hydrauliczny.
Na sam koniec operator powinien przyjąć wygodną, niekrępująca ruchów, ergonomiczną pozycję w kabinie i może ruszać do pracy.